Wzrost cen dotkliwy bardziej niż zwykle

Wzrost cen dotkliwy bardziej niż zwykle

OPZZ na bieżąco informuje o sytuacji społeczno-ekonomicznej w kraju. Ostatnio informowaliśmy o poziomie inflacji w grudniu 2021 r., która wyniosła 8,6 proc. Prognozy na kolejne miesiące są mało optymistyczne – inflacja, a co za tym idzie drożyzna będzie coraz większa. Raport Głównego Urzędu Statystycznego dotyczący sytuacji materialnej gospodarstw za zeszły rok ukaże dopiero w tym roku. W tej chwili dysponujemy tylko informacjami z raportu za 2020 r. Warto je poznać, by wiedzieć jak bardzo zmieniła się sytuacja społeczno-ekonomiczna gospodarstw domowych.

Wydział Gospodarczy OPZZ, Biuro Prasowe OPZZ


OPZZ, w związku z rosnącą inflacją, oczekuje od rządu m.in.:

  • skutecznych programów osłonowych dla rodzin pracowniczych, w pełni niwelujących skutki inflacji;
  • ­zastosowania realnego wskaźnika inflacji do wzrostu płacy minimalnej;
  • ­wycofania się rządu z działań blokujących wzrost wynagrodzeń w sferze budżetowej;
  • ­uwzględnienia wzrostu stóp procentowych, a w konsekwencji wysokości rat kredytów, na budżety gospodarstw domowych;
  • zmiany mechanizmu naliczania wzrostu rent i emerytur;
  • weryfikacji, jeszcze w tym roku, kryteriów dochodowych w pomocy społecznej i świadczeniach rodzinnych;
  • weryfikacji co 2 lata, a nie jak obecnie co 3 kryteriów dochodowych w pomocy społecznej i świadczeniach rodzinnych.

Sytuacja materialna gospodarstw domowych w 2020 r.

Najnowsze dane na temat sytuacji materialnej gospodarstw domowych dotyczą 2020 r. i zostały ujęte w raporcie Głównego Urzędu Statystycznego pt. Budżety gospodarstw domowych w 2020 roku, raport poświęcony sytuacji materialnej gospodarstw w 2021 r. ukaże się w 2022 r.

Przeciętne miesięczne wydatki na 1 osobę w gospodarstwach domowych osiągnęły w 2020 r. wartość 1210 zł i były realnie niższe o 6,5 proc. od wydatków z 2019 r. Wydatki na towary i usługi konsumpcyjne wyniosły 1165 zł i były realnie niższe o 6,2 proc. w stosunku do 2019 r. Jednocześnie w porównaniu z 2019 r. wzrosły wydatki na żywność i napoje bezalkoholowe oraz użytkowanie mieszkania i nośniki energii, które mają najwyższy udział w strukturze wydatków.

W 2020 r. nadal utrzymywało się relatywnie duże zróżnicowanie przeciętnych miesięcznych dochodów i wydatków pomiędzy grupami społeczno-ekonomicznymi gospodarstw domowych. Podobnie jak w latach poprzednich, najwyższy przeciętny miesięczny dochód rozporządzalny na 1 osobę w gospodarstwach domowych (2238 zł) oraz przeciętne miesięczne wydatki (1412 zł) na osobę wystąpiły w gospodarstwach osób pracujących na własny rachunek poza gospodarstwem rolnym. W tej grupie gospodarstw domowych – w stosunku do przeciętnej dla ogółu gospodarstw domowych w Polsce – zarówno dochód, jak i wydatki były wyższe, odpowiednio o 16,6 proc. i o 16,8 proc. Najniższym przeciętnym miesięcznym dochodem rozporządzalnym na 1 osobę w 2020 r. dysponowały gospodarstwa domowe rencistów. Ich przeciętny dochód na 1 osobę wyniósł 1522 zł i był o 20,7 proc. niższy od średniej ogólnopolskiej (w 2019 r. niższy o 17,7 proc.). Najniższe przeciętne wydatki na 1 osobę odnotowano natomiast w gospodarstwach domowych rolników (840 zł) i były one o 30,6 proc. niższe od średnich wydatków dla gospodarstw ogółem (w 2019 r. – niższe o 27,0 proc.).

Z najnowszego badania przeprowadzonego i opublikowanego pod koniec 2021 r. przez Związek Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce i Instytut Rozwoju Gospodarczego SGH wynika, że aż 86 proc. gospodarstw domowych w Polsce odczuwa wzrost cen bardziej niż zwykle. Ponad 3/4 przedstawicieli gospodarstw domowych ocenia, że obecne koszty utrzymania w skali kraju są 'wyraźnie dużo wyższe' lub 'znacznie wyższe' niż przed rokiem. Najsilniej wzrost cen odczuwamy w wydatkach na paliwo, żywność i rachunki za gaz i energię.

Przeciwdziałanie ubóstwu

Z raportu pt. Poverty Watch 2021. Monitoring ubóstwa finansowego i polityki społecznej przeciw ubóstwu w Polsce w 2020 r. opublikowanego przez Polski Komitet Europejskiej Sieci Przeciwdziałaniu Ubóstwu (EAPN Poland) wynika, że wsparcie przewidziane w tarczach antykryzysowych nie zapewniło wystarczającej ochrony socjalnej przed negatywnymi skutkami ekonomicznymi pandemii Covid-19. Zasięg ubóstwa skrajnego w Polsce wzrósł do 5,2 proc., a więc o ok. 378 tysięcy osób ogółem. Liczba Polaków żyjących poniżej minimum egzystencji liczyła ok. 2 mln osób, w tym 410 tysięcy dzieci (wzrost o ok. 98 tys.) i 312 tysięcy seniorów (wzrost o ok. 49 tys.).

W celu przeciwdziałania ubóstwu i wykluczeniu polityka społeczna powinna zapewniać świadczenia pieniężne na odpowiednim poziomie, które są regularnie waloryzowane. Wsparcie finansowe powinno być ponadto uzupełnione o dobrej jakości usługi publiczne, np.:

• wsparcie w nabywaniu i podnoszeniu kwalifikacji zawodowych,

• pomoc w szukaniu i utrzymaniu zatrudnienia,

• zapewnianie opieki nad dziećmi i zależnymi osobami dorosłymi,

• dostęp do mieszkalnictwa społecznego i transportu publicznego.

Podaż dobrej jakości usług społecznych (np. asystencja osobista, usługi opiekuńcze) w Polsce jest zbyt niska w stosunku do potrzeb. Wiele samorządów w ogóle ich nie zapewnia.

źródło: opzz.org.pl